Mobilidata: hoe data ons verkeer groener kan maken

Files. We kennen het allemaal, dat onaangename gevoel van vastzitten in de file: je plannen voor de dag vallen al snel in het water, en je kunt er niets aan doen. Dat is precies de frustratie die mij er vijftien jaar geleden toe aanzette om Be-Mobile te starten. Mijn idee was dat we data konden gebruiken om voertuigen te monitoren en het verkeer beter te regelen, zodat er minder file ontstaat.

Vijftien jaar later doet Be-Mobile precies dat, maar ook veel meer: we sturen weggebruikers file-informatie op hun smartphone, automatiseren tolheffing voor vrachtwagens, maken parkeren eenvoudiger met de mobiele app 4411, … Kortom, we gebruiken data en technologie om mobiliteit voor iedereen aangenamer en duurzamer te maken. Die technologie is in de voorbije 15 jaar sterk geëvolueerd en zal dat aan hetzelfde tempo blijven doen, zodat we in de komende 15 jaar grote innovaties kunnen verwachten.

Een aanzet voor die innovaties geven we vandaag al met het project Mobilidata van de Vlaamse regering. Dit project past perfect in de Europese Week van de Mobiliteit, die dit jaar in het thema staat van ‘Better Connections’: het doel van Mobilidata is immers om de weggebruikers beter op elkaar en op de weginfrastructuur af te stemmen. Daarvoor gebruiken we vandaag vooral GPS-data van smartphones, maar we zien ook een ontwikkeling naar voertuigen waarin al deze connectiviteit reeds ingebouwd is. Wat we zoal zouden kunnen bereiken met die betere connecties, daarvan geef ik je hieronder graag een voorproefje.

Smart traffic: veiliger én groener

De meeste wagens hebben vandaag sensoren die je vertellen wanneer je in de buurt van een obstakel komt, bijvoorbeeld bij het parkeren of manoeuvreren. Maar wat als je ook waarschuwingen kon krijgen in je wagen over meer dynamische factoren? Een ambulance die nadert, een ongeval verderop de weg, een onderhoudsvoertuig dat traag rijdt, … Vandaag bemerken we deze situaties meestal pas als we er middenin zitten. Met geconnecteerde voertuigen ontvang je hiervoor ruim op voorhand een waarschuwing, zodat je er beter op kunt anticiperen. Dat is veiliger, en vermijdt bovendien filevorming.

We kunnen ook een stapje verder gaan en de weggebruikers niet alleen verbinden met elkaar, maar ook met de infrastructuur op de weg. Denk aan intelligente verkeerslichten die inspelen op de actuele verkeerssituatie, of zich aanpassen aan weersomstandigheden. Met Mobilidata werken we aan de implementatie van 350 zulke intelligente verkeerslichten in Vlaanderen. Deze lichten kunnen bijvoorbeeld prioriteit geven aan hulpdiensten en openbaar vervoer, en weggebruikers kunnen informatie ontvangen over welke snelheid ze moeten aanhouden om telkens groen licht te krijgen. Dat is meteen erg goed voor het milieu: minder remmen en versnellen betekent minder uitstoot.

De toekomst van (openbaar) vervoer in een geconnecteerde wereld

Over het milieu gesproken: vaak gaat het in de conversatie over mobiliteit en duurzaamheid vooral over openbaar vervoer. Meer mensen aanzetten tot het gebruik van openbaar vervoer is uiteraard een belangrijk initiatief. Het is echter geen pasklare oplossing voor alle problemen. In een verstedelijkt gebied als Vlaanderen blijft de wagen voor veel mensen een noodzaak, zeker voor wie buiten de centra woont. Die verstedelijking, en de resulterende filevorming, is meteen ook de reden waarom Vlaanderen en Nederland zulke koplopers zijn op het vlak van datatechnologie in het verkeer. De toename van wagens is niet te stuiten, en ook het aantal verplaatsingen groeit alleen maar.

Dat hoeft echter geen probleem te zijn. De opkomst van groenere wagens en innovatieve technologie zoals intelligente verkeerslichten maakt het verkeer steeds minder vervuilend. De volgende stap is de introductie van autonome voertuigen. Dat klinkt vandaag nog als verre toekomstmuziek voor veel mensen, maar de technologie is er al, en dataprojecten als Mobilidata maken de weg vrij voor de introductie van deze autonome wagens. Daarnaast zien we ook vandaag al dat mobiliteit als een service erg in trek is: wagendelen en ride-hailing (vervoer door een persoonlijke chauffeur zoals met een taxi of Uber) groeien razendsnel aan populariteit. Deze trend zal zich alleen maar voortzetten. Kortom: de grens tussen privémobiliteit en ‘openbaar’ vervoer vervaagt.

Meer verplaatsingen in het verkeer zorgt voor meer risico op files, maar het is precies dankzij de technologische innovaties van vandaag dat we ons kunnen voorbereiden op de problemen van morgen. Niet alleen verkeerslichten kunnen verbonden worden met de weggebruiker: op termijn kan het hele verkeer dynamisch geregeld worden op basis van gebruikersdata. Denk aan variabele snelheidslimieten, slimme tolheffing om gebruikersgedrag te sturen, live parkeerdata zodat mensen op voorhand weten of ze ergens kunnen parkeren of niet, … Op die manier creëren we een verkeerssituatie die werkt voor iedereen: weggebruikers, bewoners, en het milieu.